افزایش اهمیت بیمه‌های زندگی در بازار بیمه

افزایش اهمیت بیمه‌های زندگی در بازار جهانی بیمه، سبب شده است که فعالیت‌های بیمه‌ای در جهان به دو دسته بزرگ بیمه‌های زندگی و بیمه‌های غیر زندگی دسته بندی شود.
به گزارش بیما ،  آمارهای رسمی منتشر شده از حق بیمه سرانه در جهان نشان از آن دارد که مردم دنیا در سال 2010 میلادی به طور متوسط از هر صد واحد پولی که بابت حق بیمه پرداخته‌اند، 58 واحد آن برای بیمه‌های زندگی بوده است و سهم ده‌ها رشته از بیمه‌های غیر زندگی، از حق بیمه‌ای که مردم دنیا پرداخته‌آند در مجموع 42 درصد بوده است.
این در حالی است که در همان سال (2010 میلادی، 1389 هجری شمسی) با وجود آن که رشد بیمه‌های زندگی در این سال از پیش بینی برنامه تحول بیشتر بود.
هر ایرانی به طور متوسط از هر صد واحد پولی که بابت حق بیمه به شرکت‌های بیمه پرداخته است، 7.9 واحد آن برای بیمه‌های زندگی بوده است. براساس آمارهای بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران حق بیمه سرانه پرداخت شده در ایران برای بیمه‌های بازرگانی در سال 1389 شمسی (2010 میلادی) 791 هزار و 600 ریال (با نرخ‌های تبدیل ارز در آن سال معادل 76.8 دلار ) بوده است که 7.9 درصد آن بابت بیمه‌های زندگی و 82.1 درصد آن بابت دیگر پوشش‌های بیمه‌ای شامل بیمه شخص ثالث، حوادث راننده و بدنه اتومبیل، درمان، حوادث، آتش‌سوزی، باربری، مهندسی ، پول، اعتبار و … پرداخت شده است.
صدور بیمه نامه‌ عمر در اروپا چندین قرن سابقه دارد. براساس منابع منتشر شده صنعت بیمه، اگرچه اولین شرکت بیمه عمر در اروپا در سال 1762 در انگلیس تاسیس شد، اما حتی حدود دو قرن پیش از آن، در سال 1583 گروهی از تجار لندن، اولین بیمه نامه عمر به شکل امروزی آن را برای شخصی به نام ویلیام گیبنس صادر کردند و در نهایت محکوم به پرداخت سرمایه این حساب احتمالات و محاسبات مالی، علم اکچوئری تولد یافت و از آن پس محاسبات بیمه عمر بر پایه محکم علمی استوار شد.
نخستین بار در ایران، در سال 1314 شمسی یک تاجر تبریزی به نام جبار صالح نیا از نمایندگی یک شرکت بیمه خارجی مستقر در ایران به نام ویکتوریا، اقدام به خرید بیمه نامه زندگی کرد. اگرچه این نمایندگی بیمه، یک سال بعد منحل شد اما پورتفوی آن که شامل 150 بیمه نامه، جمعا به مبلغ هشت میلیون ریال و با حق بیمه سالانه 400 هزار ریال بود به شرکت سهامی بیمه ایران که در همان سال تاسیس شده بود انتقال یافت. سرمایه بیمه عمر تاجر تبریزی نیز در انقضای مدت از طرف شرکت بیمه ایران پرداخت شد.
نخستین آمارهای رسمی مربوط به بیمه‌های عمر در ایران، مربوط به شرکت بیمه ایران است. آمارهای منتشر شده از بیمه عمر در شرکت‌های بیمه اگرچه مبالغ حق بیمه دریافتی و خسارت پرداختی بابت بیمه‌های عمر را منعکس ساخته است اما فاقد اطلاعاتی از تعداد افراد تحت پوشش بیمه عمر است.
آمار فعالیت‌های بیمه‌ای در ایران در سال 1317 نخستین آمار رسمی است که از عملکرد رشته‌های مختلف بیمه‌ای در کشور در دست است.
در آماری که دفتر مطالعات و پژوهش‌های بیمه‌ای در بیمه مرکزی (که بعد به پژوهشکده بیمه تبدیل شد) درباره تحولات بیمه‌های بازرگانی در ایران منتشر کرد، حق بیمه تولیدی در رشته بیمه عمر در سال 1317 به مبلغ 500 هزار ریال و کل حق بیمه دریافتی بابت همه رشته‌های بیمه‌ای در آن سال مبلغ 14.1 میلیون ریال ذکر شده که سهم بیمه‌های عمر از کل حق بیمه‌های بازار 3.7 درصد بوده است.
مدیر دفتر مطالعات و پژوهش‌های بیمه‌ای در گزارشی که تحولات بیمه‌های بازرگانی در ایران تا سال 1370 را در برمی‌گیرد یادآوری کرده است که آما در دسترس بیمه‌های عمر طی سال های 1317 تا 1341 تنها مربوط به شرکت‌ سهامی بیمه ایران که در آن هم آمار وارقام مربوط به تعداد افراد بیمه شده در هر سال و مقایسه رشد بیمه عمر براساس تعداد افراد بیمه شده و نسبت به آن‌ها به جمعیت کل کشور را در برنمی‌گیرد همین آمارها نشان از آن دارد که حق بیمه در رشته بیمه عمر تا دو دهه از رشد مستمر و مطلوبی برخوردار بود به طوری که سهم بازار بیمه‌های عمر در سال 1328 به 14.4 درصد رسید.
سال 1368 را باید سال جهش رشد بیمه‌های عمر در ایران دانست. در سال 1368 طرح بیمه عمر کارکنان دولت به اجرا گذاشته شد و حجم حق بیمه‌های تولیدی در رشته بیمه عمر را برای اولین بار، بیش از صد درصد افزایش داد و سهم بازار بیمه‌های عمر نیز برای نخستین بار پس از سال 1339 بار دیگر از 10 درصد فراتر رفت و به 13.3 درصد رسید.
با وجود رشد قابل توجه حق بیمه عمر در سال‌های بعد، به دلیل رشد سریع‌تر دیگر رشته‌های بیمه‌ای در سال‌های پس از جنگ تحمیلی که به دوران سازندگی شهرت یافت، از جمله رشد بیمه‌های باربری و آتش سوزی سهم بازار بیمه‌های عمر (زندگی) طی سال‌های 1370 تا 1377 کمتر از 10 درصد بود.
1377، 1378 و 1379 بار دیگر به طور جهشی افزایش یافت و به ترتیب به 11.3 درصد، 10.2 درصد و 14.8 درصد رسید. اگرچه حق بیمه‌های تولیدی و در بیمه‌های زندگی طی سال‌های پس از 1379 نیز هر سال (به استثنای سال 1380)افزایش یافته است اما از آغاز گردآوری آمار فعالیت‌های بیمه‌ای در ایران تا سال 1389 هیچ گاه سهم بازار بیمه‌های زندگی از کل حق بیمه‌های زندگی از کل حق بیمه‌های تولیدی در ایران در یک سال از سهم 14.8 درصد ثبت شده در سال 1379 فراتر نرفته است، این درحالی است که سهم بازار بیمه‌های زندگی در جهان از کل حق بیمه‌های تولید، طبق آمارهایی که در دست است بیش از 50 درصد و در برخی از سال‌ها بیش از 60 درصد و در کشوری مثل ژاپن به طور معمول بیش از 80 درصد است.
قانون مالیات‌های مستقیم در ایران حق بیمه و سرمایه بیمه عمر را از مالیات معاف کرده است. سرمایه بیمه عمر که شرکت بیمه به اشخاص ذینفع در بیمه نامه می‌پردازد، مشمول مالیات نیست و این افراد،‌حتی ورثه آنها بابت وجوهی که از محل سرمایه بیمه عمر از شرکت بیمه دریافتی می‌کنند از مالیات معافند.
براساس آمارهای بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران متوسط سهم حق بیمه و سهم خسارت بیمه‌های زندگی طی سال‌های 1328 تا 1370 به ترتیب 7.6 و 7.9 درصد بوده است. در حالی که حق بیمه زندگی (عمر) در سال‌های یاد شده فوق تنها در 9 بالاتر از 10 درصد بوده است اما سهم خسارت بیمه‌های زندگی در همان دوره طی 12 سال بیشتر از 10 درصد است. در سال‌های 1359 تا 1370، در حالی که سهم حق بیمه عمر به متوسط 8.9 درصد از کل حق بیمه‌های تولیدی مجموع رشته‌های بیمه‌ای بوده آمارها نشان از آن دارد که سهم بیمه از خسارت بیش از دو برابر سهم آن از حق بیمه‌ها بوده است میانگین سهم خسارت بیمه‌های عمر طی سال‌های 1359 تا 1370 حدود 17.5 درصد گزارش شده است.
آمارها نشان از آن دارد که دست کم از دهه 1340 تاکنون ضریب خسارت در رشته‌های بیمه‌های زندگی در اکثر سال‌ها بیش از متوسط ضریب خسارت کل بازار بیمه کشور بوده است. در دهه 1380 ضریب خسارت بیمه‌های زندگی طی سال‌های 1380، 1382، 1383 و 1385 که به ترتیب 113.6، 85.1، 93.5 و 82.7 درصد گزارش شده که از میانگین ضریب خسارت بازار بیمه کشور در همین سال‌ها بیشتر است.
در دیگر سال‌های این دهه ضریب خسارت این رشته از میانگین ضریبی خسارت بازار برای مجموع رشته‌ها کمتر است و ضریب خسارت بیمه‌های زندگی در سال 1389 ، آخرین سال مورد بررسی 63.6 درصد گزارش شده است. به این ترتیب سهم حق بیمه‌های زندگی از کل حق بیمه‌های تولیدی بازار بیمه کشور، طی دوره‌های مختلف کمتر از سهم آن از خسارت پرداختی بازار در همین دوره‌ها است، اما از آنجا که بیمه‌های زندگی بیمه‌های بلند مدت هستند و شرکت‌های بیمه با به کارگیری ذخایر این حق بیمه‌ها در سرمایه‌گذاری‌های مختلف، منافع قابل توجهی را از فعالیت در این رشته کسب می‌کنند و بیمه گذاران خود را در این منافع نیز سهیم می‌کنند.
براساس آمارهای نهایی بیمه مرکزی، سهم بیمه‌های زندگی از کل بازار بیمه کشور در سال‌های 1387 و 1388 به ترتیب 5.2 و 6.9 درصد و در سال 1389 معادل 7.9 درصد بوده است.
به گزارش ایسنا ، در پی تاکید بیمه مرکزی بر ضرورت فعال‌تر شدن شرکت‌های بیمه داخلی در رشته بیمه‌های زندگی،‌ایجاد نمایندگی‌های ویژه بیمه‌های زندگی در شرکت‌های بیمه و افزایش اطلاع رسانی و آگاه سازی در زمینه مزایای انواع بیمه‌های زندگی (عمر) که اکنون تنوع آن‌ها متناسب با نیازهای افراد و گروه‌های مختلف افزایش یافته، چشم انداز وسیع‌تری از توسعه آینده این رشته از خدمات بیمه، در دید بیمه گذاران قرار گرفته است براساس آمار شش ماهه اول سال 1389 سهم بازار بیمه‌های زندگی در شش ماهه اول امسال در مقایسه با مدت مشابه سال پیش 41.9 درصد رشد یافته است.
کوشش برای توسعه بیمه‌های عمر و زندگی در کشور، کوشش برای ارائه اطمینان بیمه گذاران به آینده با دغدغه‌های کمتر؛ برخورداری آن‌ها از پوشش بیمه، همچنین مشارکت آن‌ها در سود سرمایه گذاری‌های ناشی از حق بیمه‌های زندگی و کمک به توسعه اقتصادی و رفاه جامعه است.

[box] با بیمه زندگی سامان آشنا شده اید؟؟ شما هم روزی بیمه زندگی خواهید داشت.[/box]